 |
| Uklady paliwowe systemów wtryskowych Z I - opis PL, Poradnik serwisowy |
 |
|
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ] Od Autorów Celem niniejszego opracowania jest przekazanie najbardziej niezb´dnej wiedzy o budowie i dzia∏aniu, me- todach weryfikacji podzespo∏ów oraz diagnozowaniu uk∏adu paliwowego silników z zap∏onem iskrowym, spo- tykanych w warsztatach mechaniki pojazdowej. Ze wzgl´du na ró˝norodnoÊç systemów wtryskowych paliwa i ich sta∏y rozwój na przestrzeni ostatnich 15 lat (bo pojazdy z tego okresu przyjdzie nam obs∏ugiwaç i remon- towaç), nie jest ∏atwo podaç kilka prostych recept, na tyle uniwersalnych, by pozwoli∏y nam w sposób ∏atwy i tani ten problem rozwiàzaç. Podstawowym warunkiem rozumnego post´powania w celu postawienia trafnej diagnozy w mo˝liwie krót- kim czasie jest odpowiednio du˝y zasób wiedzy praktycznej, jakà ma personel warsztatowy. Jest to najwa˝niej- szy warunek skutecznej dzia∏alnoÊci obs∏ugowo-naprawczej. Poziom tej w∏aÊnie wiedzy warunkuje ogólny stan ÊwiadomoÊci celów, zasad i organizacji pracy wspó∏czesnego warsztatu mechaniki pojazdowej. Ostatnie lata pokazujà, jak dramatyczna mo˝e by∏ sytuacja warsztatu, który dzisiaj nie uniknie ju˝ obs∏ugi pojazdów z wy- posa˝eniem elektronicznym, a cz´sto z braku elementarnej wyobraêni - trwa na pozycjach wypracowanych przez poprzednie, niekiedy, dziesi´ciolecia. Stan ten pog∏´bia nasze szkolnictwo zawodowe, które „produkuje” absolwentów o poziomie i zakresie wie- dzy „stykowo-gaênikowej”. Brakuje zewn´trznych warunków zmieniajàcych (poprawiajàcych) ten stan rzeczy, zw∏aszcza w warsztatach niezale˝nych. Brak tej ogólnej ÊwiadomoÊci, tzw. ÊwiadomoÊci zbiorowej Êrodowiska warsztatowego, parali˝uje - cz´sto na wiele lat - w∏aÊcicieli warsztatów przed podejmowaniem, jak im si´ prze- wa˝nie wydaje, radykalnych kroków, w celu przygotowania warsztatu do obs∏ugi wspó∏czesnych pojazdów. Uk∏ady paliwowe sà dobrym przyk∏adem na wykonanie tych pierwszych kroków we w∏aÊciwym kierunku. Jak˝e cz´sto w warsztatach mechanicy nie majà poj´cia o tym, jak od poczàtku do koƒca i jakimi narz´- dziami nale˝y si´ pos∏u˝yç, aby diagnoza by∏a „stuprocentowa” i trwa∏a najwy˝ej godzin´, a nie kilka dni! Naj- lepsze sukcesy odnoszà te warsztaty, które z ˝elaznà konsekwencjà w okresie 2-3 lat, w sposób zrównowa˝o- ny, przyswajajà wiedz´, systematycznie wyposa˝ajà warsztat w urz´dzenia, które b´dà wykorzystane dzi´ki zdobytej wiedzy oraz kompletujà dokumentacj´ warsztatowà zawierajàcà informacj´ technicznà o pojazdach. Problemy w funkcjonowaniu silnika pochodzàce od usterek w uk∏adzie paliwowym stanowià niema∏y pro- cent ogólnych awarii pojazdów. Nale˝à te˝ do pracoch∏onnych, a wi´c i kosztownych napraw, zw∏aszcza, gdy dotyczà wymiany takich podzespo∏ów jak: pompy paliwa, wtryskiwacze, rozdzielacze paliwa lub inne. Pew- noÊç o prawid∏owym funkcjonowaniu uk∏adu paliwowego i poprawnoÊci jego parametrów, to dobra baza wyj- Êciowa do dalszej diagnostyki silnika, zw∏aszcza w obszarze elektronicznego systemu sterujàcego dawkà pali- wa. Jest to nie tylko punkt wyj´cia, lecz wielokrotnie podstawowy warunek skutecznej naprawy pojazdu. Brak pewnoÊci o poprawnoÊci dzia∏ania uk∏adu paliwowego, przy skromnych mo˝liwoÊciach diagnostyki systemu elektronicznego, czyni cz´sto nasz wielogodzinny wysi∏ek warsztatowy daremnym z punktu widzenia klienta. Ma on bowiem bardzo proste kryteria oceny: cena us∏ugi, czas jej wykonania i brak poprawek, bo je˝eli ju˝, to cz´sto w innym warsztacie. Takà pewnoÊç prawid∏owoÊci dzia∏ania daje nam bezpoÊredni pomiar parametrów uk∏adu paliwowego i porównanie ich z danymi w dokumentacji warsztatowej. Dlatego w tym Poradniku znaj- dujà si´ równie˝ opisy narz´dzi warsztatowych, takich jak manometry, wakuometry, zestawy do pomiaru ci- Ênienia paliwa oraz sposoby korzystania z dokumentacji warsztatowej. Opracowanie to jest wynikiem wieloletniej praktyki warsztatowej i szkoleniowej autorów oraz praktyki warsztatowej realizowanej przez rzesze absolwentów kursów organizowanych przez PPHU Autoelektronika i Centrum Szkolenia Motoryzacji w Poznaniu w latach 1992-2001. Ryszard K´dzia Andrzej Okoƒski Nr 1 luty 2002 Uk∏ady paliwowe systemów wtryskowych silników ZI Wydawnictwo INSTALATOR POLSKI PREZES mgr W∏adys∏aw Polesiƒski REDAKTOR NACZELNY mgr in˝. Krzysztof Trzeciak e-mail: k.trzeciak@automotoserwis.com.pl SEKRETARZ REDAKCJI mgr in˝. El˝bieta Woêniak e-mail: e.wozniak@automotoserwis.com.pl ADRES REDAKCJI ul. Koniczynowa 11, 03-612 Warszawa tel. 678-64-90, fax 679-71-01 www.automotoserwis.com.pl REKLAMA Dyrektor ds. Marketingu i Reklamy Gra˝yna Ka∏u˝yƒska Specjalista ds. Reklamy Magdalena Dyszy tel. 678-37-33 e-mail: m.dyszy@automotoserwis.com.pl PRENUMERATA : tel. 678-38-05 GRAFIKA I ¸AMANIE : MAT-Andrzej Glanda DRUK: Zak∏ady Graficzne TAMKA, Warszawa 4 Poradnik SERWISOWY 1. Podzia∏ uk∏adów paliwowych Z punktu widzenia praktyki warsztatowej, tj. 1.1. SPI - jednopunktowy wtrysk paliwa oceny parametrów uk∏adu paliwowego, zja- wisk towarzyszàcych procesowi pompowania paliwa, stabilizacji i regulacji jego ciÊnienia, procesu wtrysku paliwa, formowania mieszanki paliwowo- powietrznej oraz wyposa˝enia warsztatowego umo˝- liwiajàcego pomiary parametrów; uk∏ady paliwowe mo˝na podzieliç na 4 zasadnicze typy (tab. 1). Parametrem szeregujàcym uk∏ady paliwowe w ich podziale jest ciÊnienie systemowe paliwa ty- powe dla danego systemu wtryskowego. Decydujà- cym czynnikiem wyboru ciÊnienia paliwa przez konstruktorów jest sposób realizacji mieszanki pali- wowo-powietrznej dostarczanej do komory spalania silnika z zap∏onem iskrowym. W Europie w ciàgu ostatnich dziesi´ciu lat kilku- krotnie by∏y zaostrzane normy na ograniczenie emi- sji sk∏adników szkodliwych w spalinach. I tak, w miar´ jak wprowadzano kolejne normy tej do- puszczalnej emisji, pojawia∏y si´ kolejne nowe sys- temy wtrysku paliwa. Zanikajà natomiast, w nieco wolniejszym tempie, te, których cechy konstrukcyj- ne nie sà w stanie zrealizowaç aktualnych, wyÊru- bowanych norm obowiàzujàcych w wielu ju˝ kra- jach europejskich i krajach Ameryki Pó∏nocnej. Na rys. 1.1. przedstawiono schemat tworzenia mieszanki paliwowo-powietrznej za pomocà sto- sunkowo prostego rozwiàzania, wykorzystujàcego mo˝liwoÊci, jakie daje elektroniczny system stero- wania czasem otwarcia wtryskiwacza. Jest to tzw. system SPI (ang. Single Point Injection), który po- wsta∏ w zwiàzku z koniecznoÊcià stosowania katali- zatorów w pojazdach modeli klasy popularnej, czy- li najtaƒszych. System SPI umo˝liwia∏ regulacj´ sk∏adu mieszanki w szerokim zakresie, zw∏aszcza w obszarze mieszanek oko∏ostechiometrycznych, koniecznych dla prawid∏owej pracy katalizatora. Proces tworzenia mieszanki odbywa si´ poprzez wtrysk paliwa o ciÊnieniu ok. 1 bara (100 kPa) do obszaru przepustnicy, tj. do krytycznego przekroju kolektora dolotowego powietrza. Dzi´ki du˝ej szyb- koÊci przep∏ywu powietrza w tym przekroju oraz stosunkowo wysokiej temperaturze zespo∏u prze- pustnicy (cz´sto dodatkowo podgrzewanej nie tyl- ko ciep∏em promieniowania silnika, lecz strumie- niem cieczy z uk∏adu ch∏odzenia, bàdê dogrzewa- nej w fazie nagrzewania silnika grza∏kà elektrycznà z instalacji pojazdu), istnieje mo˝liwoÊç powstania Tabela 1. Podzia∏ uk∏adów paliwowych Typ Wtrysk paliwa CiÊnienie paliwa Typ systemu wtryskowego uk∏adu A Jednopunktowy elektronicznie MPa 0,08÷0,12 Mono-Jetronic sterowany SPI bar 0,8÷1,2 Mono-Motronic kPa 80÷120 D-Jetronic (Multec) B Wielopunktowy elektronicznie MPa 0,3÷0,4 L-Jetronic sterowany MPI bar 3,0÷3,5 D-Jetronic kPa 300÷350 MP-, ML-Motronic C Wielopunktowy ciàg∏y mechaniczny MPa 0,50÷0,65 K-Jetronic bar 5,0÷6,5 KE-Jetronic kPa 500÷650 KE-Motronic D BezpoÊredni do cylindra, MPa 12,0 MED7-Motronic elektronicznie sterowany GDI bar 120 GDI-Mitsubishi kPa 12 000 Poradnik SERWISOWY 5 Rys. 1.1. Schemat dzia∏ania jednopunktowego wtrysku paliwa SPI: 1 - dop∏yw paliwa, 2 - dolot powietrza, 3 - przepustnica, 4 - kolektor dolotowy, 5 - wtryskiwacz paliwa, 6 - silnik ZI, U st - napi´cie sterujàce otwarciem wtryskiwaczy Rys. 1.2. Schemat dzia∏ania wielopunktowego wtrysku paliwa MPI: 1 - dop∏yw paliwa, 2 - dolot powietrza, 3 - przepustnica,4 - kolektor dolotowy powietrza, 5 - wtryskiwacze paliwa, 6 - silnik ZI, U st - napi´cie sterujàce otwarciem wtryskiwaczy stosunkowo jednorodnej mieszanki paliwowo-po- wietrznej. Zasadniczà wadà tego rozwiàzania jest ró˝nica w nape∏nianiu poszczególnych cylindrów, wynikajàca z ró˝nej d∏ugoÊci odcinków kolektora dolotowego. Ta podstawowa zaleta, ˝e mo˝na by∏o stosunkowo tanio realizowaç systemy z regulowa- nym (trójfunkcyjnym) katalizatorem spalin, sta∏a si´ powodem szerokiego wprowadzania tych syste- mów przez wielu producentów pojazdów. Niestety wady wynikajàce z ograniczeƒ konstrukcyjnych, wobec koniecznoÊci sprostowania nowym nor- mom, powodujà, ˝e systemy te nie mogà byç ju˝ in- stalowane w pojazdach sprzedawanych w krajach o zaostrzonych normach emisji spalin. Do typowych rozwiàzaƒ nale˝à: ✘ dra silnika. Jest to rozwiàzanie najstarsze, stosowane ju˝ w pierwszych systemach wtrysku paliwa stero- wanego elektronicznie, a popularnie nazywane MPI (ang. Multi Point Injection) - wtrysk wielopunktowy. Obecnie system MPI jest powszechnie stosowa- ny, a w∏aÊciwie osta∏ si´ na „placu boju” jako wy- ∏àczny system poÊredniego wtrysku, lecz w wyko- naniu jako sekwencyjny (synchroniczny). Proces tworzenia mieszanki paliwowo-po- wietrznej w tym systemie odbywa si´ poprzez wtrysk paliwa do obszaru zaworu lub zaworów ssà- cych danego cylindra. CiÊnienie systemowe w tym uk∏adzie paliwowym wynosi od ok. 0,3 do 0,4 MPa, tj. 3-4 bary. Indywidualnie formowana przez wtryskiwacz, oddzielny dla ka˝dego cylindra, dawka paliwa gwa- rantuje niemal identyczne zasilanie mieszankà pali- wowo-powietrznà wszystkich cylindrów. W praktyce warsztatowej okazuje si´ jednak, ˝e d∏u˝ej u˝ytkowane pojazdy mogà mieç wtryskiwa- cze, których charakterystyki w wyniku eksploata- cji znacznie si´ ró˝nià, co powoduje znaczàce zró˝nicowanie dawki paliwa dla poszczególnych cylindrów. Jest to jednak temat do póêniejszych rozwa˝aƒ. Podanie paliwa na zamkni´ty zawór ssàcy przez pracujàce grupowo wtryskiwacze (tzn. jednocze- Ênie), zw∏aszcza w warunkach zimnego silnika, skutkowa∏o znacznie gorszym przygotowaniem stosowane w pojazdach marki Ford, równie˝ systemy Mono-Jetronic firmy Weber ✘ inne, stosowane w pojazdach marki Renault oraz bardzo wiele wykonaƒ tych systemów typu D-Jetronic, jak systemy SPI Multec, systemy Magne- ti Marelli i wiele innych 1.2. MPI - wielopunktowy wtrysk paliwa Na rys. 1.2 przedstawiono schemat tworzenia mieszanki paliwowo-powietrznej za pomocà indy- widualnych wtryskiwaczy paliwa dla ka˝dego cylin- 6 Poradnik SERWISOWY Mono-Jetronic firmy Bosch i ich póêniejsze wykonania jak Mono-Motronic ✘ [ Pobierz całość w formacie PDF ] |