 |
| Tomasz z Akwinu-ST23-Charyzmaty, Lektura, św.Tomasz z Akwinu - Suma teologiczna |
 |
|
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ] Tom 23 CHARYZMATY SZCZEGÓLNE DARY I POWOŁANIA W KOŚCIELE (2 – 2. 171 – 189) 1 Część I CHARYZMATY (2 – 2. 171 – 178) 2 ZAWARTOŚĆ TOMU 23 1. Część I. CHARYZMATY (z 171-178) 2. Odnośniki do tekstu 3. Objaśnienia tłumacza 4. Skorowidz nazw i rzeczy 5. Część II. ŻYCIE CZYNNE I KONTEMPLATYWNE (z. 179-182) 6. Odnośniki do tekstu 7. Objaśnienia tłumacza 8. Skorowidz nazw i rzeczy 9. Część III. URZĘDY I STANY W SPOŁECZNOŚCI KOŚCIOŁA (z. 183-189) 10. Odnośniki do tekstu 11. Objaśnienia tłumacza 12. Skorowidz nazw i rzeczy 3 ZAGADNIENIE 171 PROROCTWO Omówiliśmy już poszczególne cnoty i wady dotyczące wszystkich ludzi niezależnie od ich położenia i stanu. Obecnie będzie mowa o tym, co przysługuje niektórym tylko ludziom. Ludzie bowiem różnią się między sobą pod względem przysposobień i czynności duszy rozumnej w trojaki sposób: Po pierwsze, pod względem charyzmatów, czyli łask darmo im danych, gdyż — jak to się Apostoł wyraża: „Różne są dary łaski ... Jednemu dany jest przez Ducha dar mądrości słowa, drugiemu umiejętność poznawania” itd.1. Po drugie, ze względu na odmienny typ życia: mianowicie czynnego lub kontemplacyjnego, w zależności od tego, jakim typom działania ktoś się oddaje, stosownie do słów Apostoła: „Różne są działania”2. Innej bowiem działalności oddawała się Marta, która „uwijała się koło rozmaitych posług"3, co należy do życia czynnego, a innej Maria, która „siadła u nóg Pana i przysłuchiwała się Jego mowie”4, co należy do życia kontemplacyjnego. Po trzecie, zależnie od różności obowiązków i stanów, w myśl słów Apostoła: „I On ustanowił jednych apostołami, innych prorokami, innych ewangelistami, innych pasterzami i nauczycielami”5, a oznacza to różnego rodzaju posługiwania, o których tenże Apostoł w innym liście pisze: „Różne są rodzaje posługiwania”6. /1/ Charyzmaty, czyli łaski darmo dane — o których najpierw będzie mowa — dotyczą: jedne poznawania, drugie mowy, trzecie działania. /2/ Wszystkie zaś dary odnoszące się do poznawania można objąć wspólnym mianem proroctwa. Objawienie bowiem profetyczne rozciąga się nie tylko na przyszłe wypadki ludzkie, lecz także na sprawy Boże: zarówno te, które są podawane wszystkim do wierzenia i są przedmiotem wiary, jako też i na tajemnice wyższego rzędu, będące udziałem ludzi doskonałych, które są rzeczą mądrości. Dalej to objawienie profetyczne mówi również o jestestwach duchowych, które nas nakłaniają do dobrego lub do złego: i to należy do „rozróżniania duchów”. Rozciąga się ono wreszcie na kierowanie ludzkim postępowaniem, co — jak niżej zobaczymy7 — należy do daru umiejętności. I dlatego najpierw omówimy proroctwo oraz porwanie czy zachwyt, który jest jakimś stopniem proroctwa. /3/ Żeby wiedzieć, czym jest proroctwo, należy zbadać: 1. Jego istotę; 2. Jego przyczynę; 3. Sposób poznawania profetycznego; 4. Podział. Pierwsze zagadnienie nasuwa sześć pytań: 1. Czy proroctwo dotyczy poznawania? 2. Czy jest sprawnością? 3. Czy odnosi się tylko do przyszłych wydarzeń przygodnych? 4. Czy prorok zna wszystko, cokolwiek może być mu podane jako objawienie profetyczne? 5. Czy rozróżnia między tym, co pojmuje dzięki Bogu, a tym, co widzi swoim własnym umysłem? 6. Czy proroctwo może kryć w sobie fałsz? 4 Artykuł 1 CZY PROROCTWO NALEŻY DO DZIEDZINY POZNAWANIA? Zdaje się, że proroctwo nie należy do dziedziny poznawania, bo: 1. Pismo św. mówi o Elizeuszu, że „i w grobowym spoczynku ciało jego prorokowało”1, a o Józefie Egipskim, że „kości jego zostały nawiedzone i po śmierci prorokowały”2. A ponieważ w ciele i w kościach po śmierci nie ma poznawania, dlatego proroctwo nie należy do poznawania. 2. Apostoł pisze: „Kto prorokuje, mówi ku zbudowaniu ludzi”3. A ponieważ mowa jest skutkiem poznawania, a nie samym poznawaniem, dlatego, jak się zdaje, proroctwo nie należy do poznawania. 3. Doskonałość poznawania wyklucza głupotę i szał, które jednak mogą iść w parze z proroctwem. Świadczą o tym słowa Ozeasza: „Izrael woła: Głupcem jest prorok, a mąż natchniony szaleje”4. Zatem proroctwo nie jest doskonałością poznawania. 4. Objawienie dotyczy myśli, a natchnienie woli, bo oznacza jakoweś poruszenie. Lecz według Kasjodora proroctwo jest to „natchnienie lub objawienie”5. Wydaje się więc, że proroctwo dotyczy nie tylko myśli, lecz także woli. Wbrew temu czytamy w Piśmie św.: „Proroka bowiem dzisiejszego w owym czasie nazywano Widzącym”6. Lecz widzenie należy do poznawania. A więc i proroctwo należy do poznawania. Odpowiedź: Proroctwo przede wszystkim i głównie polega na poznawaniu, jako że prorocy znają to, co jest niedostępne i dalekie dla zwykłego poznania ludzi. Stąd też nazwę 'prorocy' można wyprowadzić z greckiego phanos, co znaczy ukazywanie się, bo ukazują się im sprawy, które są odległe. Z tego to powodu, jak pisze Izydor: „W Starym Zakonie proroków nazywano Widzącymi, ponieważ widzieli to, czego inni nie widzieli, i dostrzegali to, co było spowite tajemnicą”7. Dlatego nawet poganie, według tegoż Izydora8, nazywali ich wieszczami (vates), a to z powodu siły ich umysłu. A ponieważ — jak mówi Apostoł: „Wszystkim objawia się Duch dla [wspólnego] dobra”9, a nieco niżej: „Starajcie się posiąść w obfitości dary, które się przyczyniają do zbudowania Kościoła”10, dlatego proroctwo drugorzędnie spotykamy w mowie, jako że prorocy, to co pouczeni przez Boga poznawają, oznajmiają innym dla ich zbudowania. Dobrze to wyraża prorok Izajasz: „Co usłyszałem od Jahwe Zastępów, Boga Izraelowego, to ci oznajmiłem”11. Stosownie do tego można — jak to czyni Izydor — nazywać proroków „jakby przepowiadaczami, bo przepowiadają”, tj. mówią o dalece odległych sprawach „i zapowiadają to, co w przyszłości ma się prawdziwie zdarzyć”12. Dalej prawdy przewyższające ludzkie poznanie objawione przez Boga mogą być potwierdzone nie ludzkim rozumem: po prostu go przekraczają; ale działaniem mocy Bożej, w myśl słów Ewangelisty: Apostołowie „głosili Ewangelię wszędzie, a Pan współdziałał z nimi i potwierdzał naukę znakami, które jej towarzyszyły”13. Dlatego z proroctwem — po trzecie — łączy się czynienie cudów, które są jakby 5 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |